تحلیل جامع شرایط مهاجرت تحصیلی به آلمان و کانادا
آلمان و کانادا همواره پای ثابت مقاصد مهاجرت تحصیلی در بین دانشجویان بین‌المللی هستند. کدام‌یک برای ادامهٔ مسیر آکادمیک شما مناسب‌تر است؟ این مقاله را بخوانید.
خلاصه
این گزارش به بررسی و مقایسه جامع شرایط مهاجرت تحصیلی به کانادا و آلمان می‌پردازد و جنبه‌های کلیدی از جمله الزامات پذیرش تحصیلی، چشم‌انداز مالی شامل شهریه و هزینه‌های زندگی، فرآیندهای اخذ ویزا و مجوز تحصیل، فرصت‌های پس از فارغ‌التحصیلی و بازار کار، مسیرهای اقامت دائم، و کیفیت زندگی و ادغام فرهنگی را تحلیل می‌کند. هدف این تحلیل، ارائه اطلاعات دقیق و مبتنی بر شواهد به دانشجویان بین‌المللی برای تصمیم‌گیری آگاهانه است.
آلمان با دانشگاه‌های دولتی بدون شهریه (یا با شهریه بسیار کم) و تأکید بر تسلط بر زبان آلمانی برای موفقیت تحصیلی و شغلی، جذابیت خاص خود را دارد. در مقابل، کانادا با شهریه‌های بالاتر اما مسیرهای مشخص‌تر و انعطاف‌پذیرتر برای اقامت دائم از طریق تجربه کاری پس از فارغ‌التحصیلی، خود را متمایز می‌کند. هر دو کشور از سیستم‌های آموزشی با کیفیت بالا و محیط‌های چندفرهنگی بهره‌مند هستند، اما رویکردهای متفاوتی در جذب و ادغام دانشجویان بین‌المللی دارند که بر تجربه کلی و چشم‌انداز بلندمدت آن‌ها تأثیر می‌گذارد.
مقدمه
مهاجرت تحصیلی به یکی از مهم‌ترین راه‌های کسب دانش، تجربه بین‌المللی و بهبود چشم‌انداز شغلی برای دانشجویان در سراسر جهان تبدیل شده است. در میان مقاصد محبوب، آلمان و کانادا به دلیل سیستم‌های آموزشی قوی، فرصت‌های شغلی بالقوه و کیفیت بالای زندگی، برجسته هستند. این گزارش با هدف ارائه یک تحلیل تطبیقی دقیق از شرایط مهاجرت تحصیلی به این دو کشور، به دانشجویان بین‌المللی کمک می‌کند تا با درک عمیق‌تر تفاوت‌ها و شباهت‌ها، بهترین انتخاب را متناسب با اهداف و اولویت‌های خود داشته باشند.
الزامات پذیرش تحصیلی
الزامات پذیرش تحصیلی در آلمان و کانادا تفاوت‌های قابل توجهی دارند که متقاضیان بین‌المللی باید به دقت آن‌ها را بررسی کنند. این تفاوت‌ها شامل مدارک تحصیلی مورد نیاز، سطح تسلط بر زبان و فرآیندهای درخواست می‌شود.
آلمان
پذیرش دانشگاهی در آلمان نیازمند مدرک ورودی معتبر (UEQ) است. اگر مدرک خارجی معادل “آبیتور” نباشد، ممکن است دوره آماده‌سازی (Studienkolleg) و آزمون ارزیابی (Feststellungsprüfung) لازم باشد. برای مثال، دیپلم دبیرستان آمریکا با 16 واحد و معدل 3.0، یا دیپلم دبیرستان با 5 آزمون AP (نمره 3 یا بیشتر) در ریاضیات، علوم، و انگلیسی پذیرفته می‌شود.
تسلط به زبان آلمانی (معمولاً سطح C1 با گواهی‌هایی مانند DSH 2، TestDaF 4، Goethe-Zertifikat C2) یا انگلیسی (آیلتس 7.0 برای رشته‌های انگلیسی‌زبان) ضروری است. برخی رشته‌ها سطح B2 آلمانی را می‌پذیرند.
محدودیت‌های پذیرش (Numerus Clausus – NC) در بسیاری رشته‌ها (مانند پزشکی) وجود دارد و پذیرش رقابتی است، که شامل معدل، انگیزه نامه، و مصاحبه می‌شود. درخواست برای دانشجویان خارجی از طریق Stiftung für Hochschulzulassung، دانشگاه، یا uni-assist انجام می‌شود. برای کارشناسی ارشد، تکمیل موفقیت‌آمیز مدرک قبلی (کارشناسی) با معدل بالا و واحدهای مرتبط لازم است.
کانادا
برای کارشناسی، گواهی دیپلم (با حداقل 70% برای برخی رشته‌ها و 60% برای دیپلم) و برای کارشناسی ارشد، مدرک کارشناسی چهارساله با 70% معدل و 2-3 سال سابقه کار لازم است. نمرات GMAT/CBT نیز ممکن است مورد نیاز باشد.
از نظر تسلط بر زبان، آزمون‌های TOEFL، PTE، IELTS و CAEL پذیرفته می‌شوند. حداقل نمره آیلتس برای ویزا 6.0 و برای دانشگاه‌ها معمولاً 6.5 است. برای رشته‌های تحصیلی فرانسوی‌زبان، سه سال تحصیل به فرانسه یا نمرات TFI، TEF، TCF الزامی است. معافیت زبان برای نمرات بالای SAT یا چهار سال تحصیل در موسسات انگلیسی‌زبان معتبر امکان‌پذیر است. دانشجویان بین‌المللی باید در موسسات مورد تایید (DLI) ثبت‌نام کنند.
در ادامه، یک جدول مقایسه‌ای برای الزامات پذیرش تحصیلی و زبان ارائه شده است:
| دسته | آلمان | کانادا |
|---|---|---|
| صلاحیت تحصیلی | دیپلم دبیرستان (واحدهای خاص/معدل/AP برای آمریکا)، مدرک کارشناسی (برای ارشد). | دیپلم دبیرستان (70% برای کارشناسی)، مدرک کارشناسی (70% برای ارشد، تجربه کاری/GMAT برای برخی). |
| تسلط بر زبان آلمانی | C1 (DSH 2/3, TestDaF 4, Goethe C2, telc C1 Hochschule, ÖSD). | در حالت کلی نیازی نیست، مگر برای برخی برنامه‌های خاص. |
| تسلط بر زبان انگلیسی | آیلتس 7.0 (مثال)، الزامات خاص دانشگاهی. | آیلتس 6.0-6.5+، تافل iBT 90+، CAEL 70+، PTE. |
| محدودیت‌های پذیرش | Numerus Clausus (سراسری/محلی). | نیاز به ثبت‌نام در DLI. |
| سیستم درخواست | Uni-assist/مستقیم/Stiftung für Hochschulzulassung. | درخواست مستقیم به DLI. |
با وجود جاذبه اولیه “تحصیل رایگان” در دانشگاه‌های دولتی آلمان ، این مزیت با یک هزینه ضمنی قابل توجه همراه است. بخش قابل توجهی از برنامه‌های تحصیلی، به ویژه در مقطع کارشناسی، به زبان آلمانی ارائه می‌شوند که نیازمند تسلط بالا (C1/C2) به این زبان است. حتی برای برنامه‌های انگلیسی‌زبان، تسلط بر آلمانی برای زندگی روزمره و یافتن شغل پس از فارغ‌التحصیلی بسیار سودمند است.
بازار کار آلمان برای فارغ‌التحصیلان بین‌المللی بدون مهارت زبان آلمانی، حتی در رشته‌های پرتقاضا مانند فناوری اطلاعات، شانس بسیار پایینی دارد. علاوه بر این، برای دریافت اقامت دائم نیز حداقل سطح B1 آلمانی لازم است. این شرایط نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری قابل توجهی در یادگیری زبان آلمانی، نه تنها از نظر مالی (برای دوره‌ها و آزمون‌ها) بلکه از نظر زمان و تلاش، برای دانشجویان بین‌المللی ضروری است. بدون این سرمایه‌گذاری، مزایای تحصیل رایگان (موفقیت تحصیلی در برنامه‌های آلمانی، چشم‌انداز شغلی، اقامت دائم) به شدت محدود می‌شود. این وضعیت یک بده‌بستان را ایجاد می‌کند: آلمان بار مالی مستقیم کمتری برای شهریه دارد، اما یک سرمایه‌گذاری غیرمستقیم بالا در کسب مهارت‌های زبانی و ادغام فرهنگی برای موفقیت بلندمدت را طلب می‌کند. دانشجویان باید “تحصیل رایگان” را در مقابل تعهد لازم برای تسلط بر زبان برای دستیابی به یک نتیجه واقعاً سودمند، بسنجند.
چشم‌انداز مالی: هزینه‌ها و تأمین مالی
بررسی دقیق هزینه‌های تحصیل و زندگی و همچنین گزینه‌های تأمین مالی برای دانشجویان بین‌المللی در آلمان و کانادا، برای برنامه‌ریزی مالی آن‌ها حیاتی است.
شهریه
آلمان: اکثر دانشگاه‌های دولتی شهریه ندارند، فقط 100 تا 400 یورو در ترم برای هزینه‌های اداری دریافت می‌کنند. استثناها شامل ایالت بادن-وورتمبرگ (1500 یورو در ترم برای غیر اتحادیه اروپا) و برخی دانشگاه‌های بایرن است. دانشگاه‌های خصوصی سالانه 5000 تا 20000+ یورو شهریه دارند. مدارک MBA، حتی در دانشگاه‌های دولتی، 7000 تا 25000 یورو در سال هزینه دارند.
کانادا: متوسط شهریه سالانه برای دانشجویان بین‌المللی کارشناسی 36100 دلار کانادا و کارشناسی ارشد 21100 دلار کانادا است. شهریه کالج‌ها/مدارس فنی حرفه‌ای 7000 تا 22000 دلار کانادا، مدارس خصوصی روزانه 15000 تا 30000 دلار کانادا و شبانه‌روزی 63000 تا 83000 دلار کانادا است. انتاریو بالاترین شهریه را دارد، در حالی که نیوفاندلند و لابرادور کمترین میزان را دارد. دندانپزشکی و دامپزشکی گران‌ترین رشته‌ها هستند. دانشگاه‌های خصوصی کارشناسی 10000 تا 30000 دلار کانادا در سال هزینه دارند.
هزینه‌های زندگی
آلمان: حداقل 992 یورو در ماه (11904 یورو در سال) برای ویزا و هزینه‌های زندگی (متوسط: 850-1200 یورو در ماه). شامل اقامت (300-700 یورو)، غذا (150-300 یورو)، حمل‌ونقل (50-100 یورو)، بیمه (100-150 یورو) و آب و برق (50-100 یورو). مونیخ، فرانکفورت، هامبورگ گران‌تر؛ لایپزیگ، درسدن، آخن، بن ارزان‌تر.
کانادا: حداقل 20000 دلار کانادا برای مجوز تحصیل؛ 12000 دلار کانادا در سال (بدون شهریه) برای هزینه‌های زندگی (متوسط: 15000-20000 دلار کانادا در سال). شامل اقامت (خوابگاه: 3000-7500 دلار کانادا در سال؛ اجاره: 400-1500 دلار کانادا در ماه؛ هوم‌استی: 350-2000 دلار کانادا در ماه)، غذا (300-400 دلار کانادا در ماه) و حمل‌ونقل (100-150 دلار کانادا در ماه). تورنتو و ونکوور گران‌تر؛ شهر کبک، ادمونتون، مونترال ارزان‌تر.
بورسیه‌ها و کمک‌های مالی
آلمان: بورسیه‌های متعددی از جمله DAAD (کمک‌هزینه ماهانه 850 یورو برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی، 1200 یورو برای دکترا، بیمه درمانی و بازپرداخت هزینه سفر)، Erasmus+، بنیاد مطالعات مردم آلمان، کنراد آدناور (KAS) و فریدریش ابرت (FES) ارائه می‌شوند. بورسیه‌های خاص دانشگاهی نیز موجود است.
کانادا: بورسیه‌ها توسط دولت، دانشگاه‌ها و سازمان‌ها ارائه می‌شوند. بورسیه‌های دولتی شامل Banting Postdoctoral Fellowships و NSERC Postgraduate scholarships هستند. بورسیه‌های بین‌المللی Global Affairs Canada برای تبادل تحصیلی کوتاه‌مدت (10200 تا 12700 دلار کانادا) در دسترسند. دانشگاه‌ها نیز بورسیه‌های ورودی، شایستگی و نیاز مالی ارائه می‌دهند (مانند بورسیه Lester B. Pearson دانشگاه تورنتو و جایزه UBC International Leader of Tomorrow). بورسیه‌های غیردولتی مانند Trudeau Scholarships نیز موجود است.
در ادامه، دو جدول مقایسه‌ای برای هزینه‌های تخمینی سالانه تحصیل و زندگی و همچنین برنامه‌های بورسیه کلیدی و شرایط واجد شرایط بودن آن‌ها ارائه شده است:
جدول 2: مقایسه هزینه‌های تخمینی سالانه تحصیل و زندگی
| دسته | آلمان | کانادا |
|---|---|---|
| شهریه (دانشگاه‌های دولتی) | کارشناسی: 0 تا 3000 یورو (فقط بادن-وورتمبرگ). کارشناسی ارشد: 0 تا 7000 یورو (متوالی/غیرمتوالی). | کارشناسی: 36100 دلار کانادا. کارشناسی ارشد: 21100 دلار کانادا. |
| شهریه (دانشگاه‌های خصوصی) | کارشناسی/کارشناسی ارشد: 5000 تا 20000+ یورو. | کارشناسی/کارشناسی ارشد: 10000 تا 47000+ دلار کانادا. |
| هزینه ترم | 100 تا 400 یورو در هر ترم. | معمولاً شامل شهریه می‌شود. |
| هزینه اقامت (ماهانه) | 300 تا 700 یورو. | 400 تا 1500 دلار کانادا. |
| هزینه غذا (ماهانه) | 150 تا 300 یورو. | 300 تا 400 دلار کانادا. |
| هزینه حمل‌ونقل (ماهانه) | 50 تا 100 یورو (اغلب شامل هزینه ترم). | 100 تا 150 دلار کانادا. |
| بیمه درمانی (ماهانه) | 100 تا 150 یورو. | 50 تا 83 دلار کانادا. |
| کل هزینه سالانه (اثبات ویزا) | 11904 یورو. | 20000+ دلار کانادا. |
| کل هزینه سالانه (متوسط واقعی) | 10200 تا 14400 یورو. | 15000 تا 20000 دلار کانادا. |
آلمان شهریه دانشگاهی کم یا صفر دارد، آموزش را کالایی عمومی می‌داند. کانادا شهریه‌های بالاتری دارد اما مسیر مشخص‌تری به کار و اقامت پس از فارغ‌التحصیلی ارائه می‌دهد. هر دو کشور به اثبات تمکن مالی نیاز دارند (آلمان: 11904 یورو؛ کانادا: 20000+ دلار کانادا). انتخاب بین حداقل بار مالی اولیه (آلمان) یا سرمایه‌گذاری برای مهاجرت (کانادا) به اهداف دانشجو بستگی دارد.
فرآیند درخواست ویزا و مجوز تحصیل
فرآیند درخواست ویزا و مجوز تحصیل برای آلمان و کانادا دارای مراحل و الزامات متمایزی است که دانشجویان باید به دقت آن‌ها را دنبال کنند.
آلمان
برای تحصیل در آلمان، نوع ویزا به مدت زمان برنامه تحصیلی بستگی دارد: برای دوره‌های تا 90 روز، ویزای شینگن (ویزای C) و برای دوره‌های طولانی‌تر از 90 روز، ویزای ملی (ویزای D) مورد نیاز است. علاوه بر این، دانشجویان خارجی به مجوز اقامت نیز نیاز دارند. مدارک کلیدی شامل فرم تکمیل‌شده درخواست ویزا (آنلاین یا قابل دانلود) ، گذرنامه معتبر (صادر شده در 10 سال گذشته، معتبر برای حداقل 3 ماه پس از خروج برنامه‌ریزی‌شده، با حداقل دو صفحه خالی) و کپی‌ها ، عکس‌های گذرنامه بیومتریک و نامه پذیرش از یک دانشگاه آلمانی (Zulassungsbescheinigung) یا پذیرش در یک دوره آماده‌سازی است.
اثبات تمکن مالی یکی از مهم‌ترین الزامات است: حداقل 11904 یورو در سال (از سال 2025). اشکال قابل قبول اثبات شامل یک حساب مسدود شده (Sperrkonto)، تأییدیه بورسیه آلمانی/اتحادیه اروپا، یا نامه تعهد رسمی از یک حامی در آلمان است. بیمه درمانی نیز ضروری است: بیمه درمانی مسافرتی برای دوره ورود تا زمان ثبت‌نام در دانشگاه (حدود 3 ماه)، و سپس بیمه درمانی عمومی آلمان. اثبات مهارت زبان (آلمانی یا انگلیسی، معمولاً حداقل B2 برای ویزا، C1/C2 برای برنامه‌های آلمانی‌زبان) نیز لازم است. “نامه‌های معافیت” یا “گواهی‌های زبان آموزشی” پذیرفته نمی‌شوند. سایر مدارک شامل مدارک تحصیلی قبلی (گواهی‌نامه‌ها، ریزنمرات) ، انگیزه نامه ، رزومه ، گواهی APS (مرکز ارزیابی آکادمیک) برای متقاضیان هندی و اثبات پرداخت شهریه برای دو ترم اول در صورت لزوم هستند.
فرآیند درخواست می‌تواند به صورت آنلاین از طریق پورتال خدمات کنسولی (در برخی کشورها از سال 2025 در دسترس است) یا با رزرو وقت حضوری در کنسولگری/سفارت آلمان انجام شود. مصاحبه حضوری همچنان الزامی است. زمان پردازش معمولاً 2 تا 5 هفته است، اما بسته به عواملی مانند حجم درخواست‌ها یا نقص مدارک، می‌تواند تا 45 روز یا بیشتر طول بکشد. اکیداً توصیه می‌شود که درخواست ویزا زودتر از موعد انجام شود. هزینه ویزا 75 یورو برای بزرگسالان و 35 یورو برای افراد زیر 18 سال است.
کانادا
برای دانشجویان بین‌المللی که قصد تحصیل بیش از شش ماه را دارند، مجوز تحصیل (Study Permit) در کانادا الزامی است. این مجوز باید قبل از ورود به کانادا تأیید شود. مدارک کلیدی شامل نامه پذیرش از یک مؤسسه آموزشی تعیین‌شده (DLI) و نامه تأییدیه استانی یا منطقه‌ای (PAL/TAL) از استانی که قصد تحصیل در آن را دارید، است. کبک نیازمند گواهی پذیرش کبک (CAQ) است. سایر مدارک شامل اثبات هویت (گذرنامه، دو عکس در اندازه گذرنامه) و اثبات تمکن مالی است: باید ثابت کنید که پول کافی برای پرداخت شهریه، هزینه‌های زندگی (20635 دلار کانادا برای سال اول خارج از کبک، 7541 تا 15078 دلار کانادا در کبک) و هزینه حمل‌ونقل بازگشت را دارید.
نامه توضیح (توضیح هدف تحصیل و درک مسئولیت‌ها) ، معاینه پزشکی (در صورت لزوم، بر اساس سفر اخیر یا شغل مرتبط با بهداشت عمومی) و گواهی پلیس (در صورت لزوم، عدم سابقه کیفری) نیز ممکن است مورد نیاز باشد. اثبات مهارت زبان (آیلتس، تافل، CAEL، PTE) نیز لازم است.
ساده‌ترین و سریع‌ترین راه برای درخواست، به صورت آنلاین از طریق وب‌سایت IRCC است. باید یک حساب آنلاین ایجاد کنید، مدارک را جمع‌آوری کنید، هزینه‌ها را پرداخت کنید و اطلاعات بیومتریک (اثر انگشت و عکس) را در یک مرکز درخواست ویزا (VAC) ارائه دهید. برخی متقاضیان ممکن است نیاز به شرکت در مصاحبه داشته باشند. جریان مستقیم دانشجویی (SDS) فرآیند سریع‌تری را برای شهروندان برخی کشورها (مانند هند، چین، پاکستان) ارائه می‌دهد. زمان پردازش معمولاً 9 تا 13 هفته است که بسته به کشور محل اقامت متقاضی متفاوت است. این فرآیند می‌تواند تا 3 ماه طول بکشد. پردازش تنها پس از ارسال اطلاعات بیومتریک آغاز می‌شود. برای درخواست‌های ارسال شده از داخل کانادا، زمان پردازش فعلی 5 هفته است. هزینه مجوز تحصیل 150 دلار کانادا و هزینه بیومتریک 85 دلار کانادا برای هر فرد است.
در ادامه، یک جدول مقایسه‌ای برای الزامات و زمان‌بندی پردازش ویزا/مجوز تحصیل ارائه شده است:
جدول 4: الزامات و زمان‌بندی پردازش ویزا/مجوز تحصیل
| دسته | آلمان | کانادا |
|---|---|---|
| نام ویزا/مجوز | ویزای ملی (ویزای D). | مجوز تحصیل (Study Permit). |
| مدارک کلیدی | نامه پذیرش، گذرنامه، عکس، حساب مسدود شده (11904 یورو در سال)، بیمه درمانی، گواهی زبان (B2+)، مدارک تحصیلی، انگیزه نامه، رزومه، APS (برای هند). | نامه پذیرش (DLI)، PAL/CAQ، گذرنامه، عکس، اثبات تمکن مالی (20000+ دلار کانادا در سال)، بیمه درمانی، گواهی زبان (آیلتس/تافل و غیره). |
| اثبات مالی مورد نیاز | حداقل 11904 یورو در سال (حساب مسدود شده). | حداقل 20635 دلار کانادا در سال (خارج از کبک). |
| بیمه درمانی | بیمه مسافرتی (3 ماه اولیه)، سپس بیمه عمومی آلمان. | الزامی. |
| اثبات مهارت زبان | آلمانی یا انگلیسی، حداقل B2 برای ویزا. | آیلتس، تافل، CAEL، PTE (بسته به دانشگاه). |
| روش درخواست | آنلاین (پورتال خدمات کنسولی)/حضوری. | آنلاین. |
| بیومتریک | بله. | بله. |
| مصاحبه | بله (الزامی). | گاهی اوقات. |
| زمان پردازش | 2 تا 5 هفته (تا 45 روز). | 9 تا 13 هفته (خارج از کانادا)، 5 هفته (داخل کانادا). |
| هزینه | 75 یورو. | 150 دلار کانادا (مجوز) + 85 دلار کانادا (بیومتریک). |
فرصت‌های پس از فارغ‌التحصیلی و بازار کار
چشم‌انداز شغلی و فرصت‌های اقامت پس از فارغ‌التحصیلی، از عوامل تعیین‌کننده برای دانشجویان بین‌المللی در انتخاب مقصد تحصیلی هستند. آلمان و کانادا رویکردهای متفاوتی در این زمینه دارند.
آلمان
فارغ‌التحصیلان بین‌المللی دانشگاه‌های آلمان می‌توانند از دو مسیر برای یافتن شغل و اقامت در این کشور استفاده کنند:
- مجوز اقامت جستجوی کار (Job-Seeking Residence Permit – Section 20 AufenthG):
- مدت زمان: تا ۱۸ ماه پس از فارغ‌التحصیلی.
- شرایط: یافتن شغلی مرتبط با رشته تحصیلی.
- مزایا: امکان کار پاره‌وقت بدون محدودیت در طول این مدت.
- الزامات: اثبات تمکن مالی (حداقل ۱۰۹۱ یورو در ماه برای سال ۲۰۲۵) و بیمه درمانی.
- کارت فرصت (Opportunity Card – Section 20a AufenthG):
- سیستم: مبتنی بر امتیاز.
- اعتبار اولیه: تا یک سال، با قابلیت تمدید تا دو سال در صورت یافتن شغل و عدم واجد شرایط بودن برای سایر مجوزها.
- عوامل امتیازآور: تسلط بر زبان (A1 آلمانی یا B2 انگلیسی)، تجربه حرفه‌ای (۲-۵ سال)، سن، و ارتباطات قبلی با آلمان.
- کاربرد: امکان جستجوی کار یا خوداشتغالی.
- کارت آبی اتحادیه اروپا (EU Blue Card):
- مخصوص: کارگران ماهر.
- مدت زمان: تا ۴ سال، مرتبط با قرارداد شغلی.
- الزامات: مدرک دانشگاهی معتبر و پیشنهاد شغلی الزام‌آور با حداقل حقوق ناخالص (۴۵۳۰۰ یورو در سال ۲۰۲۴، کمتر برای مشاغل در کمبود).
کانادا
دانشجویان بین‌المللی پس از فارغ‌التحصیلی از مؤسسات آموزشی تعیین‌شده (DLI) در کانادا می‌توانند برای مجوز کار پس از فارغ‌التحصیلی (Post-Graduation Work Permit – PGWP) اقدام کنند:
- نوع مجوز: مجوز کار باز (Open Work Permit)، امکان کار برای هر کارفرما در هر جای کانادا و به هر تعداد ساعت.
- مدت اعتبار: معمولاً متناسب با طول برنامه تحصیلی، حداکثر سه سال. اگر برنامه زودتر تمام شود، PGWP می‌تواند همچنان برای کل مدت عادی برنامه معتبر باشد.
- شرایط واجد شرایط بودن:
- تکمیل برنامه تحصیلی حداقل ۸ ماهه (یا ۹۰۰ ساعت برای برنامه‌های کبک) در DLI واجد شرایط PGWP.
- حفظ وضعیت دانشجوی تمام وقت (کار پاره‌وقت در ترم آخر مجاز است).
- درخواست در ۱۸۰ روز پس از اتمام برنامه.
- حداقل ۵۰% از برنامه باید به صورت حضوری در کانادا تکمیل شده باشد.
- امتیاز اضافی: متقاضیانی که قبل از انقضای مجوز تحصیل خود درخواست می‌دهند، می‌توانند در حین انتظار برای تصمیم‌گیری، به صورت تمام وقت کار کنند.
- الزامات زبانی (از ۱ نوامبر ۲۰۲۴):
- فارغ‌التحصیلان با مدرک کارشناسی، کارشناسی ارشد یا دکترا: CLB 7 در انگلیسی یا NCLC 7 در فرانسه (در هر چهار مهارت).
- سایر برنامه‌های دانشگاهی/کالج: CLB 5 در انگلیسی یا NCLC 5 در فرانسه.
بازار کار و صنایع پرتقاضا
در آلمان، تقاضا برای متخصصان ماهر، به ویژه در رشته‌های STEM (علوم، فناوری، مهندسی، ریاضیات)، مراقبت‌های بهداشتی، فناوری اطلاعات و ساخت‌وساز وجود دارد. مشاغل خاص در کمبود شامل متخصصان STEM آکادمیک، مدیران خدمات فناوری اطلاعات، پزشکان، پرستاران، معلمان و مدیران در بخش‌های مختلف هستند. با این حال، تسلط بر زبان آلمانی بسیار مهم است. بازار کار بدون مهارت زبان آلمانی (حداقل B2 یا C1) “شانس بسیار پایینی” دارد. حتی با سطح C1، رقابت با بومی‌زبانان وجود دارد. بسیاری از شرکت‌ها نامزدهای بومی را ترجیح می‌دهند، به ویژه برای حمایت از ویزا. علیرغم تقاضا، یافتن شغل بدون زبان آلمانی چالش‌برانگیز است.
بازار کار کانادا برای فارغ‌التحصیلان جدید در حال حاضر دشوار است، با نرخ بیکاری جوانان در سه‌ماهه اول 2025 به 11.2% می‌رسد. بسیاری از فارغ‌التحصیلان در یافتن اولین شغل تمام وقت خود با مشکل مواجه هستند. با این حال، کانادا دارای بازار کار رو به رشدی است با تقاضای بالا در بخش‌های خاص: فناوری و مهندسی (معماران، متخصصان امنیت سایبری، مهندسان عمران/برق)، مراقبت‌های بهداشتی (پرستاران، امدادگران، تکنسین‌های آزمایشگاه)، آموزش (معلمان، مربیان اوایل کودکی) و مشاغل ماهر و ساخت‌وساز. پیش‌بینی می‌شود مهندسی نرم‌افزار تا سال 2026 بیش از 20000 شغل ایجاد کند. تقریباً 90% از فارغ‌التحصیلان بین‌المللی که در کانادا ماندند، سه سال پس از فارغ‌التحصیلی شاغل بودند.
نتیجه‌گیری
در مجموع، انتخاب بین آلمان و کانادا برای مهاجرت تحصیلی به شدت به اولویت‌ها و اهداف بلندمدت دانشجوی بین‌المللی بستگی دارد. آلمان با مزیت تحصیلات تقریباً رایگان در دانشگاه‌های دولتی، بار مالی اولیه را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد. با این حال، این مزیت با الزام به تسلط بالا بر زبان آلمانی همراه است که نه تنها برای موفقیت تحصیلی، بلکه برای ادغام در بازار کار و دستیابی به اقامت دائم ضروری است. عدم سرمایه‌گذاری کافی در مهارت‌های زبان آلمانی می‌تواند فرصت‌های شغلی پس از فارغ‌التحصیلی و چشم‌انداز اقامت دائم را به شدت محدود کند.
در مقابل، کانادا با وجود شهریه‌های بالاتر، مسیرهای مشخص‌تر و انعطاف‌پذیرتری را برای اقامت دائم از طریق برنامه‌های کاری پس از فارغ‌التحصیلی مانند PGWP ارائه می‌دهد. بازار کار کانادا، با وجود چالش‌های فعلی، همچنان در بخش‌های خاصی مانند فناوری و بهداشت تقاضای بالایی دارد و تجربه کاری کسب‌شده در کانادا، گام مهمی به سوی اقامت دائم محسوب می‌شود. همچنین، الزامات زبانی برای ورود به کانادا (به طور کلی) انعطاف‌پذیرتر از آلمان است، اگرچه تسلط بر زبان انگلیسی یا فرانسه برای موفقیت شغلی حیاتی است.
در نهایت، دانشجویانی که به دنبال حداقل بار مالی اولیه و مایل به سرمایه‌گذاری قابل توجه در یادگیری زبان آلمانی هستند، ممکن است آلمان را مقصد مناسبی بیابند. اما برای کسانی که به دنبال یک مسیر مستقیم‌تر به اقامت دائم از طریق تجربه کاری پس از فارغ‌التحصیلی هستند و از پرداخت شهریه بیشتر ابایی ندارند، کانادا گزینه جذاب‌تری خواهد بود. تصمیم‌گیری آگاهانه مستلزم ارزیابی دقیق اهداف فردی، توانایی‌های زبانی، و ظرفیت مالی است.
